Resulullah sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Ümmetime meşakkat olacağından endişe etmeseydim, onlara her namaz vaktinde misvak kullanmalarını emrederdim.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 25)

Misvak sözlükte “bir şeyi ovalamak” manasına gelen “sevk” kökünden türetilmiş bir kelimedir. Dinimizde, Hz. Peygamber’in (s.a.v) sünnet-i seniyyesine ittiba etme niyetiyle, ağzı ve nefesi temizlemek için kullanılan lifli ağaçların dallarına misvak denilmiştir. Misvağın erak ağacından temin edilmesi en faziletli olandır. Nitekim bununla ilgili rivayetler çoktur. Aynı şekilde İslam alimleri zeytin veya hurma ağaçlarından da misvak yapılabileceğini söylemişlerdir.

Resulullah Efendimiz (s.a.v) ağız temizliğine çok önem vermiştir. Bu durumu sürekli olarak ashabı ve ümmetine tembihlemiş, misvak kullanmanın diş sağlığına yararından bahsetmiş, daha da önemlisi Allah Teâlâ’yı razı edecek bir amel olduğunu telkin etmiştir. (bkz. Nesâî, Tahâret, 5-6) Hz. Âişe validemiz (r.anha), Resulullah’ın (s.a.v) ömrünün son anında bile misvak kullandığını şu sözleriyle nakletmektedir:

“Abdurrahman b. Ebû Bekir (Hz. Âişe’nin kardeşi) Hz. Peygamber’in (s.a.v) huzuruna girdi. Ben Peygamber’i bağrıma yaslamıştım. Abdurrahman’ın yanında misvaklandığı yaş bir misvak vardı. Resulullah yüzünü ona çevirip uzunca baktı. (Onu istediğini anladım.) Ben Abdurrahman’dan misvağı aldım, onun ucunu kestim ve su ile temizledim. Sonra hazırladığım bu misvağı Hz. Peygamber’e (s.a.v) verdim. O, bununla dişlerini misvakladı. Ben Resulullah’ın daha önce bu kadar güzel misvaklandığını görmemiştim. Resulullah misvaklamayı bitirince, hemen elini yahut parmağını yükselttikten sonra üç defa ‘er-Refîki’l-a‘lâ’ dedi. Bundan sonra Resulullah vefat etti.” (Buhârî, Megâzî, 84) Hz. Peygamber’in (s.a.v) son anlarında bile misvak kullanmış olması, onun yalnızca bir temizlik nesnesi olmadığını bilakis bu sünnetin içinde çok önemli manevi faydaların da olduğunu gösterir.

Hz. Âişe’den (r.anha) nakledildiğine göre Allah Resulü (s.a.v) eve girdiğinde ilk olarak dişlerini misvaklardı. (bkz. Müslim, Tahâret, 43) Yine Hz. Huzeyfe’nin (r.a) “Allah Resulü gece namaza kalktığında mutlaka misvak kullanırdı” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 30) rivayetine bakıldığında Efendimiz’in (s.a.v) gece gündüz fark etmeksizin misvak sünnetine oldukça hassasiyet gösterdiği görülmektedir.

Efendimiz (s.a.v) misvak kullanılmasına çok önem vermiş ancak ümmetine karşı olan merhametinden dinî bir zorunluluk (vacip) olmaması için misvağı emretmemiştir. Bu itibarla alimler misvak kullanmanın vacip değil müekked sünnet olduğu hükmüne varmışlardır.

Misvak nasıl kullanılır?

Misvak sağ elle tutulur. Serçe parmak misvağın alt tarafına; şehadet, orta ve yüzük parmaklar üstüne; baş parmak da misvağın baş tarafına yakın, alttan destekler şekilde konur. Misvaklama yapılırken sağ taraftan başlamak ve dişleri enlemesine misvaklamak sünnet olandır. Misvak kullanımı tamamlandıktan sonra misvağı yıkamak da sünnettir. Hz. Âişe validemiz (r.anha) şöyle anlatmıştır: “Hz. Peygamber (s.a.v) misvak kullandıktan sonra yıkamam için bana verirdi. Ben de o misvağı alıp (teberrüken) kullandıktan sonra onu yıkar, geri verirdim.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 28)

Efendimiz (s.a.v) “Kim benim sünnetimi (söz ve fiilleriyle) yaşatırsa beni sevmiş olur, kim de beni severse cennette benimle birlikte olur” (Tirmizî, İlim, 16) buyuruyor. Allah Teâlâ cümlemizi misvak sünnetini de ihya eden nasipli kullardan eylesin. Âmin